Η πορεία για την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα στις 7 Μαρτίου 1948

Στις αρχές του 19ου αιώνα η Οθωμανική αυτοκρατορία " ο μεγάλος ασθενής ", διαλύεται σιγά σιγά. Στις 20 Μαΐου 1912 ολοκληρώνεται η κατάληψη των Δωδεκανήσων από Ιταλικά στρατεύματα υπό τον αντιστράτηγο Giovanni Ameglio. Λήγει έτσι η κυριαρχία της Τουρκίας στα νησιά που κράτησε 350 χρόνια. Η Ιταλία χρειάζεται τα νησιά που τα θεωρεί απαραίτητα για τους οραματισμούς της για κυριαρχία του στόλου της στη Μεσόγειο…

Oι κάτοικοι όμως των νησιών αντιδρούν άμεσα. Στις 4 Ιουνίου 1912 αντιπρόσωποι απ’όλα τα Δωδεκάνησα οργανώνουν στην Πάτμο πανδωδεκανησιακό συνέδριο και κηρύσσουν τα νησιά αυτόνομη "Πολιτεία του Αιγαίου" σαν πρώτο βήμα στην ένωση με την Ελλάδα. Οι Ιταλοί σκληραίνουν τη στάση τους. Όλοι οι πρωτεργάτες αυτής της πρωτοβουλίας συλλαμβάνονται.

Η εποχή είναι ταραγμένη με συνεχείς εξελίξεις και η Ιταλική εξωτερική πολιτική προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποκτήσει διεθνή ερείσματα για να προσαρτήσει τα νησιά. Συμφωνεί με την Τουρκία να της τα ξαναδώσει και η Τουρκία της αναγνωρίζει την κυριαρχία στην Λιβύη. Όμως αμέσως ξεσπάνε οι βαλκανικοί πόλεμοι. Η Ιταλία ότι συμφωνίες και αν κάνει, στην ουσία καθυστερεί στην εφαρμογή για να κατορθώσει να κλείσει το Δωδεκανησιακό ζήτημα υπέρ της. Η Τουρκία αντιμετωπίζει τον συνασπισμό των Βαλκανικών χωρών και νικιέται.
Η Ελλάδα διπλασιάζεται σε έκταση αλλά δεν κατορθώνει να προσαρτήσει τα Δωδεκάνησα που τα κρατάει η Ιταλία προσωρινά σαν διεθνής τοποτηρητής. Ξεκινάει ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Η Ιταλία υπογράφει μυστική συμφωνία να σταθεί στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ με αντάλλαγμα την παραχώρηση των νησιών. Όμως με το τέλος του πολέμου μετά τον εθνικό διχασμό το διωγμό του βασιλιά Κωνσταντίνου και τις ένδοξες σελιδες του ελληνικού στρατού στο Μακεδονικό μέτωπο, η Ελλάδα κάθεται κι αυτή στο τραπέζι των νικητών. Στις 28 Ιουνίου 1919, υπογράφεται η συνθήκη των Βερσαλλιών, με την οποία τελειώνει ο Α Παγκόσμιος πόλεμος. 
Οι εξελίξεις είναι ευνοϊκές. Στις 16 Ιουλίου 1919 υπογράφεται στο Παρίσι η συμφωνία Τιττόνι-Βενιζέλου που ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό τα δωδεκανησιακά αιτήματα. Η Ιταλία, με βάση την παραπάνω συμφωνία, παραχωρεί στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, εκτός από τη Ρόδο, που θα παραμείνει για 5 χρόνια ακόμα υπό ιταλική κυριαρχία, μέχρι να αποφασίσουν με δημοψήφισμα οι κάτοικοί της.
Η συνθήκη των Σεβρών που υπογράφεται από τον Ελευθέριο Βενιζέλο τον Ιούλιο- Αύγουστο του 1920, δικαιώνει πέρα για πέρα όλες τις ελληνικές θέσεις. Σύμφωνα με την συνθήκη η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας κάθε δικαιώματος και τίτλου επί των νήσων του Αιγαίου, (Δωδεκάνησα) ενώ με άλλη συνθήκη, την ίδια ημέρα, η Ιταλία παραιτείται υπέρ της Ελλάδας όλων των δικαιωμάτων και των τίτλων της επί των νησιών. Όμως η μικρασιατική καταστροφή τα ανατρέπει όλα αυτά. Η Ιταλία μπρος στην εξασθενημένη Ελλάδα αθετεί τις υπογραφές της και ακυρώνει τα συμφωνηθέντα. Τα Δωδεκάνησα πρέπει να περιμένουν άλλα 18 χρόνια.
Στην Ιταλία με τους φασίστες του Μουσολίνι στην εξουσία, έχουν αναβιώσει οι μεγαλοιδεάτικες απόψεις περί MARE NOSTRUM, σε αντιστοιχία με την ρωμαική αυτοκρατορία. Λίγο πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το 1936 έρχεται στα Δωδεκάνησα νέος διοικητής, ο De Vecchi, που αντικαθιστά την σχετικά ήπια διοίκηση του Mario Lago. Ξεκινάει μια προσπάθεια βίαιου εκφασισμού και αφελληνισμού των νησιών. Καταργούνται τα ελληνικά σχολεία, απολύονται οι Έλληνες δάσκαλοι.
Επιβάλλονται τα ιταλικά σαν γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Όμως το εθνικό φρόνημα των κατοίκων των νησιών δεν κλονίζεται στο ελάχιστο. Φτάνει να θυμηθούμε το σύνταγμα εθελοντών δωδεκανησίων που σχηματίστηκε αμέσως μετά την επίθεση της Ιταλίας στην Ελλάδα και πολέμησε στις επιχειρήσεις στην Αλβανία, για να καταλάβουμε την αγάπη για την Ελλάδα και τον πόθο για την ένωση με την πατρίδα.
Το 1943 με την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, τα νησία τα καταλαμβάνουν οι γερμανοί που τα παρέδωσαν στους άγγλους το 1945 με το τέλος του πολέμου. Η βρετανική στρατιωτική διοίκηση κράτησε δυο χρόνια. Στις 31 Μαρτίου του 1947 τα νησιά παραδόθηκαν στον εκπρόσωπο της Ελλάδας αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη. Το 1948 έγινε η επίσημη προσάρτηση στις 9 Ιανουαρίου και συστήθηκε η Γενική διοίκηση Δωδεκανήσου, με πρώτο διοικητή τον γιατρό Νικόλαο Μαυρή.

 Η επίσημη τελετή της ένωσης έγινε στις 7 Μαρτίου 1948 πανηγυρικά και μέσα σε άκρατο ενθουσιασμό των κατοίκων της Δωδεκανήσου και πολλών άλλων Ελλήνων που βρέθηκαν εκεί για να ζήσουν την ιερή εκείνη στιγμή. Τα νησιά, έχοντας γνωρίσει την κατοχική μπότα πολλών κατακτητών, αποτέλεσαν το τελευταίο τμήμα που οριστικά ενώθηκε με τη Μητέρα Ελλάδα την 31η Μαρτίου 1947.

Πηγή: patmosislandinfo.gr